Ayak Koruyucuları ve Standartları Nelerdir?

Ağır ve yuvarlanabilen malzemenin kaldırılıp taşındığı işlerde, çivi batmalarına, erimiş metal sıçramalarına karşı emniyet ayakkabısı kullanılır.

• Çivi batmalarına karşı ayakkabının ayakla taban arasına alüminyum veya çelik altlık konulur.
• Dökümhane ve izabe fırınlarında çalışanların ayakkabılarının üzerine metal bir koruyucu takılır. Ayakkabının burnuna konan bu metal bombeler, 1m. yükseklikten düşecek 20 kg. ağırlığına dayanaklı olmalıdır.
• Elektrik işlerinde çalışan işçilere yalıtkan ayakkabı verilmelidir. Bu ayakkabıların altı yüksek gerilime dayanıklı lastikten olur. Elektrik işinde çalışan işçilere çivili veya kabaralı ayakkabı giydirilmez.
• Asit veya kostikle çalışan işçilere; lastik veya benzeri malzemeden yapılmış ve bu maddelere dayanıklı, çizme veya ayakkabılarında, çelik veya demir çivi, kabara, burun demiri, nalça gibi metal kısımlar bulunmaz.
• 

LASTİK ÇİZMELER

Nemli, ıslak veya su içinde çalışanlar ile asitli veya çözücülü yerlerde çalışanların ayaklarını korumada kullanılır. İnşaatlarda kullanılacak olanların tabanı ve burnu çelik takviyelidir.

Asite dayanıklı olan PVC malzemeden, solventlere dayanıklı olan NİTRİL malzemeden yapılması gerekir.

TİTREŞİM GİDERİCİ AYAKKABI

Delme işlerinde, basınçlı hava ile çalışan işlerde titreşimden vücut iç organlarını korumada kullanılır. Tabanı, vibrasyonu azaltıcı özel geliştirilmiş plastikten yapılmıştır.

TOZLUKLAR

Bacakları ateşe ve sıçrayan kıvılcıma karşı konur. Kaynak işlerinde, dökümhanelerde ve izabe fırınlarında çalışan işçiler için kullanılır. Tozluklar, pantolon veya tulum ve ayakkabı üzerine giyilir.

TIRMANMA MAHMUZU (Ayakcak)

Direklere çıkmak için kullanılan demirden yapılmış, ayakkabıların altına giyilen tırmanırken düşmemek için kullanılan bir malzemedir. Bunların uçlarının sivri ve keskin olarak saklanması gerekir. Ayakçakların kayış ve tokaları sık sık kontrol edilerek kayış delikleri kenarında yırtık olup olmadığı, tokaların şekilleri’ nin bozulup bozulmadığı araştırılmalıdır. Bozukluk görüldüğünde kullanılmamalıdır.

AYAK KORUYUCULAR STANDARDİZASYONU

Ayak ve bacak yaralanmaları maden, inşaat, metal sanayi ve benzeri bir çok iş kolunda sıkça rastlanılan kazalardır. Ağır parçaların ayak üzerine düşmesi, erimiş metal ya da siviların, kimyasalların ayak ya da bacak üzerine dökülmesi, sıçraması sonucu doku kayıplarının, yanıkların oluşması; sivri cisimlerin batması; sıcak zemin üzerinde çalışma; kaygan zemin üzerinde çalışma sonucu düşmeler; alerjik deri reaksiyonları, egzema; böcek sokmaları gibi çeşitli risklerle karşılaşılmaktadır.

Ayak ve bacak korumada önemli olan maruz kalınan riske uygun dizlik, ayakkabı, bot ya da çizme gibi ürünlerin seçilmesidir. Çalışma ortamında ve çalışılan zeminde sıcaklığın derecesi; bu sıcaklıkta çalışma süresi; kullanılan maddeler; hangi işlemlerin yapıldığı ve nasıl çalışıldığı; zeminin kayganlığı; elektrik direnci; dış ya da iç mekanda mı kullanılacağı; uzun süreli ayakta durulması; gibi konularda bilgi edinilmelidir. Hangi tip ayakkabı istenildiğine karar verildikten sonra dikkat edilecek diğer hususlar arasında ayakkabının yüzeyi, tabanı, çelik iç tabanı ve bilek kısmı bulunmaktadır.

İş güvenliği ayakkabıları ile ilgili Avrupa standardı EN 344 kapsamında üç ayrı standart daha bulunmaktadır:

• EN 345 Güvenlik ayakkabısı, çelik burun/200 J (1m/20 kg düşme kuvveti)
• EN 346 Koruyucu ayakkabı, çelik burun/100 J (1m/10 kg düşme kuvveti)
• EN 347 İş ayakkabısı, çelik burunsuz

Koruyucu ayakkabı standartları kapsamında kullanılan ortak semboller şunlardır.

• PB :Temel standart
• P1 :Kapalı arka kısım, antistatik taban, şok emici topukların bulunması
• P2 :P1 + şu geçirmezlik
• P3 :P2 + çelik iç taban + çentikli taban
• P :Çelik orta taban (1100 kg’a kadar geçirgenlik direnci)
• C :Elektrik direnci (100 KOHM’a kadar)
• H1 :Sıcaklığa karşı izolasyon
• A :Antistatik özellikler (0.1 ve 1000 MOHM arası)
• C1 :Soğuğa karşı izolasyon
• HRO:ısıya dirençli taban 300(C’ye kadar)

Koruyucu ayakkabının tabanını seçerken çalışılan ortamla ilgili bilgi edinilmelidir. Örneğin yüksek sıcaklık, asit ve alkali ile çalışılan ortamlarda neotril veya nitril taban veya kaymayı önleme, şok emme, rahatlık gibi unsurlara ihtiyaç duyulduğunda çift dansiteli poliüretan taban gibi seçimler yapılabilmektedir.

Koruyucu ayakkabı kullanımında en sık rastlanan sorunlar arasında mantar enfeksiyonlarıdır. Bu sorunu genellikle hijyenik kuralların bilinmemesinden ve uyulmamasından doğmaktadır. Ayrıca iş ayakkabısı seçilirken Ağır olmamasına ( en fazla 1 kg/çift) dikkat edilmelidir.